Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy im. Profesora Jana Rosnera we Wrocławiu zorganizował we współpracy z Zakładem Prawa Pracy, Instytutu Prawa Cywilnego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego konferencję naukową pt. „Wokół domniemania stosunku pracy”. Wydarzenie odbyło się w dniu 25 października 2024 r. w auli Ośrodka i zgromadziło łącznie około 300 osób, które uczestniczyły w konferencji stacjonarnie oraz on-line. Wydarzenie zostało objęte patronatem honorowym przez Głównego Inspektora Pracy oraz Okręgową Izbę Radców Prawnych we Wrocławiu.
O konferencji
Konferencję otworzyli w imieniu Ośrodka Szkolenia: Łukasz Paroń – dyrektor oraz Magdalena Kowal – zastępca dyrektora. W imieniu Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii słowo inaugurujące wygłosiła dr hab. Barbara Kowalczyk – prodziekan ds. kształcenia, natomiast w imieniu Zakładu Prawa Pracy głos zabrał kierownik Zakładu profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, dr hab. Artur Tomanek. Wydarzenie moderowały profesor Uniwersytetu Wrocławskiego dr hab. Agnieszka Górnicz-Mulcahy oraz Kornelia Mierzwińska – inspektor pracy z Okręgowego Inspektoratu Pracy we Wrocławiu.
Prelegenci i wystąpienia
Konferencję rozpoczął wykład prof. dr hab. Arkadiusza Sobczyka, w którym prezentujący podjął zagadnienie domniemania stosunku pracy w kontekście charakteru praw pracowniczych. Wykładowca w szczególności zaakcentował koncepcję twierdzącą, że istnienie stosunku pracy jest przedmiotem interesu publicznego, ze wskazaniem wszystkich następstw tej tezy. Istotną uwagą jaka wybrzmiała z referatu jest to, że prawo pracy ma charakter prawa administracyjnego.
Dr. hab. Tomasz Duraj, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, w swoim wystąpieniu rozważał zasadność wprowadzenia domniemania stosunku pracy jako instytucji, która mogłaby rozwiązać współczesne problemy prawa pracy. Poddając pod wątpliwość skuteczność tego założenia, przedstawił bardzo ciekawe propozycje wprowadzenia spójnych i kompleksowych rozwiązań w zakresie ochrony niepracowniczych stosunków zatrudnienia.
Bardzo interesujący i niezwykle pogłębiony był wykład prof. dr hab. Leszka Mitrusa w którym dokonano analizy domniemania stosunku pracy jako instytucji prawnej w świetle prawa międzynarodowego i europejskiego, co w kontekście dyrektywy o pracy platformowej miało silny pierwiastek materialny. Prelegent postawił interesującą tezę o potrzebie wprowadzenia domniemania stosunku pracy, nie tylko wobec pracy platformowej, ale również innych form jej świadczenia.
Pierwszą część konferencji zakończyła dyskusja panelowa, w której uczestnicy konferencji mieli okazję zadać nurtujące ich pytania oraz podzielić się swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi tematyki omawianej przez poszczególnych prezentujących. Prelegenci natomiast chętnie odpowiadali na stawiane tezy i pytania.
Ciekawe spojrzenie na koncepcję domniemania stosunku pracy przedstawił dr hab. Marcin Zieleniecki, profesor Uniwersytetu Gdańskiego, który otworzył drugą część konferencji. Omówił zagadnienie przez pryzmat ubezpieczeń społecznych, odnosząc je do norm prawnych zawartych w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W tym kontekście zwrócił uwagę na problemy definiowania płatnika składek oraz stosowania przesłanki świadczenia pracy na rzecz pracodawcy.
Dr Andrzej Jabłoński, z Uniwersytetu Wrocławskiego, przedstawił problematykę powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy. Sędzia podkreślił, że utrwalona linia orzecznicza odrzuca funkcjonowanie domniemania stosunku pracy. Jego referat podkreślił złożoność postępowań sądowych oraz ich stopień skomplikowania i wielopłaszczyznowość.
Pogłębione rozważania nt. skuteczności działań Państwowej Inspekcji Pracy przedstawił Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy. Znaczenie wystąpienia podkreśla zarówno przedstawiona analiza historyczna, jak również zasygnalizowana etyczna warstwa działalności inspektora pracy, która ma szczególne znaczenie w kontekście ustalania istnienia stosunku pracy. Główny Inspektor Pracy podkreślił, że w świetle sprawozdań PIP najbardziej skutecznym i efektywnym środkiem inspektora pracy jest wystąpienie oraz polecenie. Środki te cechuje jednak nie władczość, co w kontekście dążenia do zmiany charakteru stosunku prawnego może wywoływać problemy praktyczne co do ich skuteczności. Wobec powyższego za uzasadnione rozważyć należy wzmocnienie inspekcji pracy o środki władcze przekształcające stosunek prawny.
Bardzo ciekawe uwagi praktyczne przedstawił również Stanisław Kaczmarek, starszy inspektor pracy - główny specjalista z Okręgowego Inspektoratu Pracy we Wrocławiu analizując korelację procesu ustalania istnienia stosunku pracy względem postępowania wykroczeniowego. Złożoność obu postępowań wywołuje wiele problemów praktycznych wobec których stoją organy stosujące prawo, a w szczególności inspektorzy pracy.
Podobnie jak w pierwszej części, po wystąpieniach prelegentów nastąpił panel dyskusyjny omawiający poruszane problemy.
Podsumowanie
Wygłoszone referaty wywołały ożywioną dyskusję merytoryczną zarówno z udziałem osób z Auli, jak również wykładowców, co świadczy o doniosłości problemu. Wielowątkowość zagadnienia domniemania stosunku pracy oraz przebieg konferencji, w szczególności wykłady i sesja dyskusyjna, potwierdziły celowość zorganizowania konferencji.